Το δημοφιλές παιδί

Σε κάθε κοινωνικό σύστημα αλληλεπίδρασης και σχέσεων όπως είναι και το πεδίο της φιλίας, δημιουργούνται ιεραρχικά συστήματα που στηρίζονται στη θέση του καθενός μέσα στην ομάδα. Η κοινωνική θέση στην ομάδα καθορίζεται με βάση την αξιολόγηση του ρόλου ή του ίδιου του ατόμου από τα άλλα μέλη μιας συγκεκριμένης ομάδας. Εστιάζοντας το ενδιαφέρον μας στις φιλίες των παιδιών παρατηρούμε ότι ορισμένα παιδιά κατέχουν υψηλότερη κοινωνική θέση και περισσότερες ευκαιρίες πρόσβασης σε διαθέσιμους πόρους και δραστηριότητες, όπως είναι τα παιχνίδια, ενώ κάποια παιδιά κατέχουν χαμηλότερη κοινωνική θέση στην ομάδα και ακολουθούν τις πρωτοβουλίες των παιδιών με υψηλότερη κοινωνική θέση. Η κοινωνική θέση μέσα σε μια ομάδα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στις φιλίες των παιδιών. Η κοινωνική θέση του παιδιού συνδέεται άμεσα με τον αριθμό των φίλων που έχει. Έτσι, τα παιδιά με υψηλότερη θέση είναι πιο πιθανό να έχουν περισσότερους φίλους σε σύγκριση με τα παιδιά που έχουν χαμηλότερη θέση στην ομάδα των συνομηλίκων τους.

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί την κοινωνική θέση του παιδιού με βάση τις φιλίες του είναι το είδος και η ποιότητα των κοινωνικών του αλληλεπιδράσεων. Το παιδί με υψηλή κοινωνική θέση είναι πιο πιθανό να σχηματίζει κλίκες, δηλαδή μικρές ομάδες που χαρακτηρίζονται από αποκλειστικότητα και επιθυμητότητα, ενώ συνήθως συναναστρέφονται με περισσότερα παιδιά. Αντιθέτως, τα παιδιά με χαμηλότερη κοινωνική θέση επιλέγουν συχνά να παίζουν με μικρότερα ή λιγότερο δημοφιλή παιδιά. Ο βαθμός που το παιδί είναι δημοφιλές εξαρτάται από τη θέση του παιδιού στην ομάδα. 

Τα δημοφιλή παιδιά φέρουν ορισμένες κοινά χαρακτηριστικά στην προσωπικότητά τους:

• Βοηθούν και συνεργάζονται με άλλους σε κοινές δραστηριότητες
• Είναι αστεία, άνετα με τους άλλους και με καλή αίσθηση του χιούμορ
• Εκτιμούν τις προσπάθειες των άλλων να κάνουν χιούμορ
• Έχουν καλύτερη αντίληψη της μη λεκτικής συμπεριφοράς
• Κατανοούν καλύτερα τη συναισθηματική κατάσταση των άλλων
• Ελέγχουν καλύτερα τη δική τους μη λεκτική συμπεριφορά, διαμορφώνοντας μια καλή εξωτερική εικόνα για τον εαυτό τους
• Παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα κοινωνικής ή διαπροσωπικής επάρκειας
• Έχουν υψηλές κοινωνικές δεξιότητες, που επιτρέπουν τη δυνατότητα να λειτουργούν με επιτυχία στο κοινωνικό περιβάλλον
• Είναι αρκετά φιλικά, συνεργάσιμα και ανοικτά.

Ωστόσο,

Μία υποομάδα αυτών των παιδιών εμφανίζει ορισμένα αρνητικά χαρακτηριστικά σε επίπεδο συμπεριφοράς, όπως:

• Επιθετικότητα
• Τάση για πρόκληση προβλημάτων

Παρά τις αρνητικές συμπεριφορές κάποιων παιδιών με χαρακτηριστικά δημοτικότητας, τα υπόλοιπα παιδιά τα θεωρούν:

• Ψύχραιμους και σκληρούς
• Έξυπνους και με χιούμορ
• Τα θεωρούν ηγέτες και τα ακολουθούν…

Ένας από τους λόγους δημοτικότητας αυτών των παιδιών είναι ότι τα παιδιά αυτά παραβαίνουν κανόνες, με τους οποίοι οι άλλοι νιώθουν την υποχρέωση να συμμορφωθούν.

Βιβλιογραφία 

Feldman, R.S. (2009). Εξελικτική Ψυχολογία. Δια βίου ανάπτυξη. (Επιμ. Η.Γ. Μπεζεβέγκης), Τόμ. Α’. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.